|
Namazin vâciblerinden herhangi birini bilerek yapmamak, tahrîmen (harama yakin) bir mekruhtur. Sünnet veyahut âdâbindan birini yapmamak mekruh ise de, harama yakin degildir.
Bu genel kaideden sonra, namazin belli basli mekruhlarini görelim:
1 - Namazda bedeni ve elbisesiyle oynamak. Serinlemek maksadiyla eliyle yelpazelenmek.
Namazin kemâli, ruhen ve bedenen husû' ve sükûnet bulmak ve dünyevî islerden kalben alâkayi kesmek ile oldugundan bu gibi isler mekruh görülmüstür. Hadîs-i serîf'te de: "Allah Teâlâ sizin namazda oynamanizi hos görmez" buyurulmustur.
2 - Abdesti sikisik bir vaziyette veya istah çekici bir yemek sofraya konmus iken namaza durmak... Bunlar da, namazda kalb ve zihni mesgul ederek huzura engel olduklarindan mekruh sayilmislardir.
3 - Namazda parmak çitlatmak veya parmaklari birbirine geçirmek (tesbik).
Ibn-i Âbidin'in beyanina göre, parmak çitlatmak namazin haricinde de mekruhtur. Tesbik ise, ancak mafsallara masaj için yapiliyorsa mekruh olmaz.
4 - Namazda iken esnemek, gerinmek, eli bögrüne koymak.
5 - Gögsünü kibleden çevirmeden boynunu döndürüp bir yere bakmak. Gögsü kibleden döndürmek ise namazi bozar.
6 - Kollarini yere sermek. Kadinlarin sermesi mekruh degildir.
7 - Isâretle selâm almak.
8 - Secdeye varirken elbisesini önden veya arkadan eliyle tutup kaldirmak.
9 - Ceket ve paltosunu giymeyip omuzuna veya basina alarak namaz kilmak. Bu, kibir ve namaza önem vermemek gibi duygularla olursa, mekruhtur. Bir özürden dolayi olursa mekruh sayilmaz.
10 - Kiliksiz bir halde, kirli is elbisesi içinde veya baskasinin yanina çikamayacagi bir kiyafetle namaza durmak. Hz. Ömer (ra) kirden sakinilmayan hizmet elbisesi ile namaz kilmakta olan bir kimseyi görünce ona hitaben: "Seni bâzi kimselere göndersem bu elbise ile gider misin?" diye sormus; o da, "Hayir" deyince: "Cenâb-i Hak, kendisi için süslenilmege en lâyik olandir" buyurmustur.
Namazda müstehab olan mu'tad elbisedir. Yani baskasinin yanina da giyilerek çikilabilen elbisedir. Gecelik ve pijamalar, evde giyilen mu'tad elbiseler olduguna göre, onunla namaz câiz olur. Fakat evlâ olan pijama ve geceliklerle namaz kilmamaktir. Çünkü temiz olmama ihtimali mevcuttur.
11 - Kisa kollu elbise ile namaza durmak. Kollari dirseklere kadar sivali, lâubali bir vaziyette namaza durmak da mekruhtur.
12 - Kirâeti tam bitirmeden rükû'a egilmek.
13 - Ikinci rek'atta, ilk rek'atta okudugu sûre ve âyetin üstündeki sûre ve âyeti okumak.
14 - Birinci ve ikinci rek'atta okudugu iki sûre arasini, sadece bir sûre ile ayirmak. Meselâ birinci rek'atta Fîl sûresini, ikinci rek'atte de Mâûn sûresini okumak gibi. Arada Îlâf sûresi atlanmistir.
Kerahetten kurtulmak için, arada en az iki sûre birakmalidir.
15 - Her namazin ikinci rek'ati birinciden, dördüncü rek'ati de üçüncüden uzun olmamalidir.
16 - Iki rek'atta da ayni sûreyi tekrar etmek. Eger ezberinde baska sûre yoksa mekruh olmaz.
Nafile namazlarda tekrarda bir kerahet yoktur.
17 - Bilerek ayni sûrede bir veya birkaç âyet atlamak.
18 - Namazda gözlerini yummak veya göge dikmek. Namazda secde yerine bakmak âdâbdandir. Gözleri yummak, bu edebi terk etmektir. Ancak husûu giderici ve dikkati dagitici bir sey'i görmemek için göz yumulmasi bakmaktan evlâdir.
19 - Vücudundan kil koparmak gibi namaza uygun düsmeyen bir amel-i kalîlde bulunmak.
20 - Namazda kasinmak, terini silmek. Kasinmadigi ve terini silmedigi takdirde asiri rahatsizliktan zihni mesgul olacaksa, câiz olur. Bir rek'atta üç kere üstüste kasinmak ise amel-i kesîr sayilacagi için, namazi bozar.
21 - Canli bir sey'in resmi üzerine secde etmek.
22 - Üzerinde canli resimleri bulunan elbise giymek, basinin üstünde, arkasinda, önünde, yan taraflarinda veya karsisinda canli resimleri olmak.
Eger resim, ayakta duran için çok dikkat etmedikçe farkedilmeyecek derecede küçük olursa, yahut büyük olmakla beraber yasamayacak sekilde basi kesik veya âzasi noksan olursa câiz olur. Fakat yine de bunlari kible tarafina asmamaya dikkat etmelidir.
23 - Bir özür yokken, secdede yalniz alni yere koyup burnu koymamak.
24 - Islek yol üzerinde, mezar üstünde, hamamda, gübrelikte, pislige yakin bir yerde namaz kilmak.
25 - Camide ön safta açik yer varken ilerlemeyip arkada namaza durmak.
26 - Kor hâlindeki atese karsi namaz kilmak. Mum, kandil, lâmba karsisinda namaz kilmakta bir kerahet yoktur.
27 - Tenbellik eseri yaninda takke tasimayi bir külfet sayarak veya basini örtmeyi ehemmiyetsiz görerek basi açik namaz kilmak. Halbuki namazda basin örtülü olmasi sünnettir. Hattâ, secde esnasinda bastan düsen takkeyi amel-i kesîr islemeden (meselâ tek el ile) yerden alip basa örtmeyi bâzilari efdal görmüslerdir. Bir özürden dolayi basin açik bulunmasinda ise kerahet yoktur.
Bir de, tezellül ve husû' maksadiyla basi açik birakmakta bir beis yoktur, diyenler de vardir.
* Namazda takkenin üzerine sarik sarmak sünnettir. Allah Resûlü: "Sarikli kilinan namaz, sariksiz kilinan namazdan 70 defa daha hayirlidir" (Tâc) buyurmustur. Bâzi âlimlere göre, basi takke ile örtmek de sarik yerini tutabilir.
28 - Âyetleri, rükû' ve secdelerde okunan tesbihleri el ile saymak.
29 - Uyuyan insanlara ve insanin yüzüne karsi da namaz kilma mekruhtur. Arkasi dönük kimseye karsi namaz kilmakta hiçbir mahzur yoktur.
30 - Önünden insan geçecegi tahmin edilen yerde, namaz kilarken önüne sütre koymamak da mekruhtur.
31 - Farz namazlarda özürsüz bir sey'e dayanmak ve saga-sola sallanmak da mekruhtur.
32 - Secdeye giderken özürsüz olarak ellerini dizlerinden önce yere koymak; kalkarken de dizleri ellerden önce kaldirmak veya ellerine abanarak kalkmak.
33 - Rükû'da iken basi sirt ile beraber olarak düz tutmayip yukari dikmek ve asagi egmek.
34 - Besmele'yi ve Âmin'i açiktan söylemek.
35 - Rükû ve secde tesbihlerini 3'den az yapmak.
36 - Zaruret yokken sirtina veya kucagina çocuk alarak namaza durmak.
37 - Zaruret yokken erkegin ipek elbise ile namaz kilmasi. Ipek seccade üzerinde ise namaz kilinabilir. Çünkü erkek için haram olan ipek giymektir. Kullanmak ise câizdir.
|
